7 Nisan 2013 Pazar

500. Senesinde Piri Reis

 


Bundan tam 500 sene öncesi yani 7 Nisan 1513 Piri Reis'in meşhur Dünya haritasını çizdiği gün olarak kabul ediliyor. Hint Deniz Seferi ile Seydi Ali Reis daha fazla ön plana çıkmıştır ama bizde pek anılmaz.
Kaynaklarda Gelibolu' da çizilmiş olduğuna rastladım. Piri Reis mühim bir denizcidir,



Piri Reis Haritası: Güney Amerika , Afrika kıyıları
 
    Piri Reis'in Dünya haritası hakkında söylenecek çok şey vardır. Öncelikle bizim fotoğrafta gördüğümüz harita , çizilmiş olan haritanın 1/6 ' sıdır ve keçi derisi üzerine çizilmiştir. Haritanın diğer bölümleri günümüzde mevcut değildir ve akıbeti hakkında söylenmiş olan tüm iddialar efsaneden ibarettir. Günümüzde bu harita Topkapı Sarayı'nda sergilenmektedir. Bu harita ''doğal olarak'' bir çok haritadan faydalanarak çizilmiştir.
 
    Kolomb'un Amerika' yı çizdiği bilinmekte fakat bu harita mevcut değildir ve Piri Reis in bu haritadan da faydalandığını düşündüğümüzden; Piri Reis Dünya haritası en eski ve kıymetli kaynaktır.
 
     Bu haritanın o tarihlerde oluşturulmuş olması tesadüf değildir. Osmanlı'ya baktığımız zaman denizcilikte ne yazık ki istenilen düzeyde olamadığı görülmektedir. Lakin Sultan I.Selim dönemi için bu geçerli değildir. Seydi Ali Reis , Piri Reis askeri başarılarla ön plana pek çıkmasalarda Türk coğrafyası açısından bu dönem için önemlidir. Kanuni döneminde dikkat çeken Barbaros Hayrettin Paşa ve Turgut Reis'de yine Yavuz sayesinde Osmanlı'da önemli bir denizci olmuştur. Yavuz dönemi (1512-1520) denizciliğimizin güçlendiği fakat Kanuni sonrasında tekrar eski seviyesine düştüğü bir zamandır.
 
    Piri Reis'in haritası çok fazla anıldığından bu haritanın gölgesinde kalan ve denizcilik adına yazılmış olan 16. yüzyılın en önemli eseri olan Piri Reis'in Kitab-ı Bahriye'si  ne yazık ki pek bilinmez ve okunmaz.
 Yazı: Enes Ulukaya